Παγκρεατίτιδα

Η παγκρεατίτιδα είναι μια πάθηση κατά την οποία παρουσιάζεται φλεγμονή στο πάγκρεας.

Το πάγκρεας αποτελεί έναν μεγάλο αδένα που βρίσκεται πίσω από το στομάχι, κοντά στο λεπτό έντερο.

Οι βασικές του λειτουργίες είναι:

• Απελευθέρωση ενζύμων τα οποία βοηθούν την αφομοίωση των τροφών.
• Ρύθμιση του τρόπου με τον οποίο το σώμα διαχειρίζεται τις τροφές για ενέργεια, απελευθερώνοντας ινσουλίνη και γλυκαγόνη.

Τύποι Παγκρεατίτιδας

Οι δύο τύποι της παγκρεατίτιδας είναι η οξεία και η χρόνια:

1. Η οξεία παγκρεατίτιδα είναι μια απροσδόκητη φλεγμονή με μικρή διάρκεια. Μπορεί να εκδηλωθεί ως μια ήπια δυσφορία έως μια σοβαρή, απειλητική για τη ζωή ασθένεια. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η κατάλληλη θεραπεία της οξείας παγκρεατίτιδας εξασφαλίζει πλήρη ανάρρωση στους ασθενείς. Σε σοβαρά περιστατικά, η οξεία παγκρεατίτιδα μπορεί να προκαλέσει σηψαιμία, σηψαιμικό σοκ, αιμορραγία, σοβαρή βλάβη των ιστών, λοίμωξη και κύστεις. Επίσης, μπορεί να βλάψει άλλα ζωτικά όργανα όπως η καρδιά, οι πνεύμονες και τα νεφρά.
2. Η χρόνια παγκρεατίτιδα αποτελεί μια μεγάλης διάρκειας και επαναλαμβανόμενη φλεγμονή του παγκρέατος. Τις περισσότερες φορές συμβαίνει έπειτα από επεισόδιο οξείας παγκρεατίτιδας. Πολλές φορές, η αιτία εμφάνισής της είναι η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτό μπορεί να προκαλέσει σημαντική βλάβη στο πάγκρεας, ωστόσο τα συμπτώματα συχνά εμφανίζονται έπειτα από αρκετό καιρό.

Παγκρεατίτιδα – Αίτια

Η παγκρεατίτιδα προκύπτει όταν τα πεπτικά ένζυμα ενεργοποιούνται, καθώς βρίσκονται στο πάγκρεας. Σε αυτήν την περίπτωση, τα ένζυμα ερεθίζουν και καταστρέφουν τα κύτταρα του παγκρέατος, με αποτέλεσμα να προκαλούν φλεγμονή και νέκρωση.

Τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια οξείας παγκρεατίτιδας, μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στο πάγκρεας, μια κατάσταση που καταλήγει σε χρόνια παγκρεατίτιδα. Ο οργανισμός, ως αντίδραση στη φλεγμονή, οδηγείται στο σχηματισμό ουλώδους ιστού, προκαλώντας έτσι δυσλειτουργία του παγκρέατος, κάτι που στη συνέχεια επιφέρει πεπτικά προβλήματα και διαβήτη.

Παράγοντες που οδηγούν σε παγκρεατίτιδα περιλαμβάνουν:

• Αλκοολισμός
• Χολολιθίαση (πέτρα στη χολή)
• Χειρουργική επέμβαση κοιλιακής χώρας
• Συγκεκριμένα φάρμακα
• Κυστική ίνωση
• Υψηλά επίπεδα ασβεστίου στο αίμα (υπερασβεστιαιμία), τα οποία μπορεί να προκληθούν από υπερδραστήριο παραθυρεοειδή αδένα (υπερπαραθυρεοειδισμός)
• Υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων στο αίμα (υπερτριγλυκεριδαιμία)
• Λοίμωξη
• Τραυματισμός στην κοιλιακή χώρα
• Παχυσαρκία
• Καρκίνος στο πάγκρεας
• Ενδοσκοπική ανάστροφη χολαγγειοπαγκρεατογραφία (ERCP) – Επέμβαση για την αντιμετώπιση χολολιθίασης

Τέλος, υπάρχουν περιστατικά παγκρεατίτιδας των οποίων τα αίτια δε μπορούν να αναγνωριστούν.

Παγκρεατίτιδα – Συμπτώματα

Τα συμπτώματα της παγκρεατίτιδας διαφέρουν και εξαρτώνται από τον τύπο της πάθησης.

Συμπτώματα Οξείας Παγκρεατίτιδας:

• Πόνος στην άνω κοιλιακή χώρα
• Πόνος στην πλάτη ο οποίος αντανακλάται από την κοιλιά
• Κοιλιακός πόνος που επιδεινώνεται έπειτα από το γεύμα
• Πυρετός
• Ταχυπαλμία
• Ναυτία
• Έμετος
• Ευαισθησία στο άγγιγμα της κοιλιακής περιοχής

Συμπτώματα Χρόνιας Παγκρεατίτιδας:

• Πόνος στην άνω κοιλιακή χώρα
• Ανεξήγητη απώλεια σωματικού βάρους
• Λιπαρά (άπεπτα) και ιδιαίτερα δύσοσμα κόπρανα (στεατόρροια)

Διάγνωση Παγκρεατίτιδας

Για τη διάγνωση της οξείας παγκρεατίτιδας ο γαστρεντερολόγος ή ο γενικός χειρουργός θα ορίσει ειδικές αιματολογικές εξετάσεις για τον έλεγχο των πεπτικών ενζύμων αμυλάση και λιπάση. Εάν τα αποτελέσματα αναδείξουν αυξημένα επίπεδα των ενζύμων, τότε υπάρχει πιθανότητα ο ασθενής να πάσχει από οξεία παγκρεατίτιδα.

Η διαγνωστική εξέταση περιλαμβάνει επίσης:

• Έλεγχο παγκρεατικής λειτουργίας για να διαπιστωθεί εάν το πάγκρεας παράγει τις σωστές ποσότητες πεπτικών ενζύμων.
• Υπερηχογράφημα / αξονική και μαγνητική τομογραφία παγκρέατος.
• Ενδοσκοπική εξέταση, κατά τον οποίο με τη χρήση κάμερας ελέγχεται το πάγκρεας και οι χοληφόροι πόροι.
• Βιοψία – Ο γιατρός χρησιμοποιεί βελόνα με την οποία αφαιρεί ένα μικρό κομμάτι ιστού από το πάγκρεας για εργαστηριακό έλεγχο.

Κάποιες φορές, απαιτούνται εξετάσεις κοπράνων, καθώς και έλεγχος ανοχής στη γλυκόζη όπου μετράται η βλάβη που έχει προκληθεί στα κύτταρα του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη.

Οξεία Παγκρεατίτιδα – Θεραπεία

Η θεραπεία της οξείας παγκρεατίτιδας συχνά περιλαμβάνει:

• Αντιβιοτική αγωγή
• Ενδοφλέβια χορήγηση υγρών
• Δίαιτα χαμηλών λιπαρών ή νηστεία για την ανάκαμψη του παγκρέατος
• Φάρμακα για την υποχώρηση του πόνου

Σε πιο σοβαρές καταστάσεις, η θεραπεία μπορεί να αφορά στα εξής:

• Ενδοσκοπική επέμβαση για την αφαίρεση των λίθων από την κεντρική χοληδόχο οδό (εάν εμποδίζουν τη χολή ή τους παγκρεατικούς πόρους)
• Χολοκυστεκτομή (σε περίπτωση που αιτία της παγκρεατίτιδας είναι η χολολιθίαση)
• Χειρουργική επέμβαση παγκρέατος για τον καθαρισμό υγρού ή ιστού που έχει υποστεί βλάβη

Χρόνια Παγκρεατίτιδα – Θεραπεία

Η θεραπεία της χρόνιας παγκρεατίτιδας περιλαμβάνει:

• Ινσουλίνη για τη θεραπεία του διαβήτη
• Φάρμακα για την υποχώρηση του πόνου
• Αγωγή με παγκρεατικά ένζυμα που βοηθούν τον οργανισμό να λάβει αρκετά θρεπτικά συστατικά από τις τροφές
• Χειρουργική επέμβαση ή θεραπευτικές διαδικασίες για την ανακούφιση από τον πόνο, την παροχέτευση ή την αντιμετώπιση της απόφραξης