Σπλήνας: Πότε Απαιτείται Αφαίρεση (Σπληνεκτομή)

Ο σπλήνας είναι όργανο του λεμφικού συστήματος και βρίσκεται στο αριστερό μέρος της άνω κοιλίας. Είναι ένα μικρό σχετικά όργανο, περίπου όσο μια γροθιά, αλλά παράλληλα το μεγαλύτερο του λεμφικού συστήματος. Ο κύριος ρόλος του σπλήνα είναι να βοηθάει στην άμυνα του οργανισμού προστατεύοντας από μολύνσεις και μικρόβια. Αυτό το πετυχαίνει παράγοντας λεμφοκύτταρα. Επιπλέον, ενισχύει το αιμοποιητικό σύστημα συμβάλλοντας στη διαδικασία κάθαρσης του αίματος. Το αίμα, περνώντας από τον σπλήνα ανακυκλώνει τα παλιά ερυθρά αιμοσφαίρια και συσσωρεύει τα αιμοπετάλια και τα λευκά αιμοσφαίρια.

Ποιες παθήσεις οδηγούν σε αφαίρεση σπλήνα (σπληνεκτομή);

Ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να γεννηθούν χωρίς σπλήνα, όμως σε άλλους η αφαίρεση σπλήνα είναι αναγκαία λόγω ασθένειας ή τραυματισμού. Ο σπλήνας αποτελεί σημαντικό μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος, όμως ο ανθρώπινος οργανισμός μπορεί να επιβιώσει και χωρίς αυτόν. Στην περίπτωση αφαίρεσης σπλήνα, το ρόλο του αναλαμβάνει το συκώτι και οι λεμφαδένες, επιτελώντας πολλές από τις λειτουργίες του. Βέβαια τα άτομα χωρίς σπλήνα είναι περισσότερο ευάλωτα σε μολύνσεις και ασθένειες.

Οι παθήσεις που μπορούν να οδηγήσουν σε αφαίρεση σπλήνα είναι οι εξής:

• Τραυματισμός: Μπορεί να οδηγήσει σε ρήξη σπλήνα τη στιγμή του τραυματισμού ή και αργότερα. Μπορεί επίσης να προκαλέσει εσωτερική αιμορραγία, μια κατάσταση ιδιαίτερα απειλητική για τη ζωή του ασθενούς.
• Αιματολογικές: Προκαλούν αύξηση του σπλήνα.
• Σπληνομεγαλία – διόγκωση σπλήνα σε μη φυσιολογικό μέγεθος. Μπορεί να προκληθεί από λοιμώδη μονοπυρήνωση, καρκίνο αίματος, βακτηριακές λοιμώξεις, ηπατικές νόσους κ.α.
• Υπερσπληνισμός – σχετίζεται με την ύπαρξη σπληνομεγαλίας. Μπορεί να είναι ένδειξη κακοήθειας στο αιμοποιητικό σύστημα.
• Υποσπληνισμός – ατροφία του σπλήνα κυρίως σε άτομα με ελκώδη κολίτιδα, υπερθυρεοειδισμό και δρεπανοκυτταρική αναιμία, αλλά και σε ασθενείς που ακολουθούν θεραπεία με κορτιζόνη.
• Καρκίνος στο Σπλήνα – πολύ σπάνιος τύπος καρκίνου.

Χειρουργική επέμβαση για αφαίρεση σπλήνα (σπληνεκτομή)

Αφαίρεση σπλήνα μέσω χειρουργικής επέμβασης απαιτείται όταν ο σπλήνας δε λειτουργεί με το σωστό τρόπο ή είναι κατεστραμμένος ή διογκωμένος. Ορισμένες φορές μπορεί να αφαιρεθεί μόνο μέρος του σπλήνα και η διαδικασία αυτή ονομάζεται μερική σπληνεκτομή. Πριν την επέμβαση συνιστάται να γίνουν κάποιοι εμβολιασμοί καθώς η αφαίρεση σπλήνα αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό και η μόλυνση από κάποια λοίμωξη είναι πολύ πιθανή.

Οι περισσότερες επεμβάσεις για αφαίρεση σπλήνα γίνονται με τη χειρουργική μέθοδο της λαπαροσκόπησης. Η λαπαροσκόπηση επιτρέπει στο χειρουργό να προβεί σε αφαίρεση σπλήνα χωρίς να χρειάζεται να κάνει μεγάλες ουλές. Με αυτό τον τρόπο ο ασθενής μπορεί να αναρρώσει πιο γρήγορα. Γι’ αυτό η χειρουργική μέθοδος της λαπαροσκόπησης προτιμάται τόσο από την ιατρική κοινότητα όσο και από τους ασθενείς.

Με τη λαπαροσκόπηση ο γενικός χειρουργός κάνει κάποιες τομές, από τις οποίες η μία είναι κοντά στον αφαλό. Από εκεί περνάει το λαπαροσκόπιο, ένα εργαλείο με υψηλής ευκρίνειας κάμερα και φως. Από αυτό το ειδικό όργανο διαχέει επίσης διοξείδιο του άνθρακα στην κοιλιά έτσι ώστε αυτή να διασταλεί και να προσφέρει στον χειρουργό καλύτερη απεικόνιση των οργάνων. Μέσα από τις άλλες ουλές περνάνε λεπτά εργαλεία που χρησιμοποιούνται για την αφαίρεση του σπλήνα. Στο τέλος τα εργαλεία αφαιρούνται και το αέριο απελευθερώνεται. Οι τομές ράβονται ή συνδέονται (κολλάνε) μεταξύ τους. Μετά την επέμβαση μπορεί να απαιτείται νοσηλεία για ένα ή δύο βράδια.

Η λαπαροσκόπηση αποτελεί την ασφαλέστερη και λιγότερο επεμβατική μέθοδο που προσφέρει άριστα αποτελέσματα και ελάχιστη νοσηλεία. Σε περιπτώσεις όπου το μέγεθος του σπλήνα είναι πολύ μεγαλύτερο απ’ το φυσιολογικό επιλέγεται η θεραπεία της σπληνεκτομής.