Δυσκοιλιότητα και εγκυμοσύνη

Η δυσκοιλιότητα και η εγκυμοσύνη είναι δύο καταστάσεις που συχνά συνυπάρχουν, επηρεάζοντας σημαντικά την καθημερινότητα πολλών γυναικών. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, οι φυσιολογικές αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα μπορούν να οδηγήσουν σε δυσκοιλιότητα. Παρότι αποτελεί ένα κοινό σύμπτωμα, η επίμονη δυσκοιλιότητα μπορεί να προκαλέσει έντονη δυσφορία, επηρεάζοντας την ποιότητα ζωής της εγκύου.

Τι είναι η δυσκοιλιότητα;

Η δυσκοιλιότητα είναι μία από τις πιο συχνές διαταραχές του πεπτικού συστήματος. Ο ορισμός της είναι σχετικά σύνθετος, καθώς η «φυσιολογική» συχνότητα των κενώσεων διαφέρει από άτομο σε άτομο.

Ένα άτομο θεωρείται ότι πάσχει από δυσκοιλιότητα, όταν εμφανίζει τουλάχιστον δύο από τα ακόλουθα:

• λιγότερες από τρεις κενώσεις την εβδομάδα.
• αίσθηση ατελούς κένωσης.
• σκληρά ή κατακερματισμένα κόπρανα.
• αίσθηση απόφραξης του εντέρου.

Ενδέχεται να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία και φύλο, ενώ όταν είναι παρατεταμένη ή έντονη, μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές. Οι πιο συχνές επιπλοκές είναι οι αιμορροΐδες και η ραγάδα δακτυλίου, καθιστώντας αναγκαία την ιατρική αξιολόγηση και παρέμβαση.

Δυσκοιλιότητα & Εγκυμοσύνη: Αίτια εμφάνισης

Κατά την εγκυμοσύνη η δυσκοιλιότητα οφείλεται σε έναν συνδυασμό ορμονικών αλλαγών και αλλαγών στον τρόπο ζωής της γυναίκας.

Ειδικότερα, οι αυξημένες τιμές προγεστερόνης, μιας βασικής ορμόνης της εγκυμοσύνης, προκαλούν χαλάρωση των λείων μυϊκών ινών του εντέρου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της κινητικότητάς του και την πρόκληση δυσκοιλιότητας. Πιο συγκεκριμένα, η επιβράδυνση της διέλευσης του εντερικού περιεχομένου, δίνει στον οργανισμό περισσότερο χρόνο να απορροφήσει νερό από τις τροφές. Το γεγονός αυτό  οδηγεί σε σκληρά, ξηρά κόπρανα και δυσκολία στην αφόδευση.

Παράλληλα, καθώς το έμβρυο αναπτύσσεται, η μήτρα μεγαλώνει και ασκεί πίεση στο έντερο, παρεμποδίζοντας τη φυσιολογική του λειτουργία. Ένας ακόμη σημαντικός παράγοντας είναι η λήψη σιδήρου. Η λήψη σιδήρου μπορεί να διαταράξει τη φυσική χλωρίδα του εντέρου και να δυσχεράνει τη διάσπαση των τροφών.

Τέλος, η διατροφή φτωχή σε φυτικές ίνες, η μειωμένη πρόσληψη υγρών και η περιορισμένη σωματική δραστηριότητα – συνήθη φαινόμενα κατά την κύηση – επιδεινώνουν περαιτέρω τη δυσκοιλιότητα.

Πώς αντιμετωπίζεται η δυσκοιλιότητα;

Η αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας κατά την εγκυμοσύνη στηρίζεται κυρίως σε ήπιες αλλαγές στον τρόπο ζωής. Ειδικότερα, η θεραπεία στοχεύει στην υποστήριξη της φυσιολογικής εντερικής λειτουργίας χωρίς τη χρήση φαρμάκων.

Η διατροφή παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο. Πιο συγκεκριμένα, η αυξημένη πρόσληψη φυτικών ινών –μέσω φρούτων, λαχανικών, δημητριακών ολικής άλεσης και οσπρίων– συμβάλλει στην αύξηση του όγκου και της υγρασίας των κοπράνων. Έτσι, διευκολύνεται η διέλευσή τους από το έντερο. Εξίσου σημαντική είναι η κατανάλωση επαρκούς ποσότητας νερού, η οποία αποτρέπει την αφυδάτωση των κοπράνων και ενισχύει την κινητικότητα του παχέος εντέρου.

Η ήπια σωματική δραστηριότητα, όπως το καθημερινό περπάτημα ή η συμμετοχή σε εξειδικευμένα προγράμματα άσκησης για εγκύους, μπορεί επίσης να βοηθήσει στη βελτίωση της εντερικής λειτουργίας. Η τακτική κίνηση του σώματος ενισχύει τη φυσική κινητικότητα του εντέρου, μειώνοντας τον κίνδυνο δυσκοιλιότητας.

Σε περιπτώσεις όπου οι αλλαγές στον τρόπο ζωής δεν επαρκούν και τα συμπτώματα επιμένουν, είναι σημαντικό η έγκυος να συμβουλευτεί τον γυναικολόγο της. Οποιαδήποτε φαρμακευτική παρέμβαση θα πρέπει να γίνεται αποκλειστικά με ιατρική καθοδήγηση, ώστε να διασφαλιστεί η ασφάλεια τόσο της μητέρας όσο και του εμβρύου.

Δυσκοιλιότητα & Εγκυμοσύνη: Μέτρα πρόληψης

Η πρόληψη της δυσκοιλιότητας κατά την κύηση ξεκινά από την καθιέρωση καθημερινών συνηθειών που ενισχύουν την υγιή εντερική λειτουργία.

Μερικές πρακτικές που μπορούν να προλάβουν τη δυσκοιλιότητα κατά την εγκυμοσύνη είναι οι κάτωθι:

• Κίνηση και άσκηση με ασφάλεια: Η ήπια σωματική δραστηριότητα, όπως το περπάτημα, ενεργοποιεί το έντερο και μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης δυσκοιλιότητας.
• Καλή ενυδάτωση του οργανισμού: Η επαρκής κατανάλωση υγρών, περίπου 8 έως 12 ποτήρια νερό ημερησίως, βοηθά στο να παραμένουν τα κόπρανα μαλακά, διευκολύνοντας την αποβολή τους από τον οργανισμό.
• Άμεση ανταπόκριση στην ανάγκη για αφόδευση: Οι καθυστερημένες επισκέψεις στην τουαλέτα μπορεί να προκαλέσουν δυσκοιλιότητα.
• Δημιουργία μιας σταθερής ρουτίνας: Η δημιουργία μιας σταθερής ρουτίνας, για παράδειγμα επίσκεψη στην τουαλέτα καθημερινά μετά το πρωινό ή το μεσημεριανό γεύμα, μπορεί να βοηθήσει στην εκπαίδευση του εντέρου.
• Ισορροπημένη διατροφή με φυτικές ίνες: Η καθημερινή κατανάλωση φυτικών ινών ενισχύει την κινητικότητα του εντέρου, μειώνοντας τη συχνότητα εμφάνισης δυσκοιλιότητας.
• Περιορισμός σε επεξεργασμένες τροφές: Τρόφιμα χαμηλής θρεπτικής αξίας όπως το λευκό ψωμί, τα γλυκά κ.ά. ενδέχεται να προκαλέσουν προβλήματα στη λειτουργία του εντέρου.
• Συμπληρώματα διατροφής με προσοχή: Σε περιπτώσεις όπου ο σίδηρος προκαλεί έντονη δυσκοιλιότητα, ενδέχεται να χρειαστεί αλλαγή τύπου ή προσαρμογή δοσολογίας.  Εάν αυτό είναι αναγκαίο, αυτό πρέπει πάντα να γίνεται σε συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό.

Αν είστε έγκυος και εμφανίζετε δυσκοιλιότητα, επικοινωνήστε με τον Δρ. Μανόλη Σεβαστιάδη, εξειδικευμένο Γενικό Χειρουργό κοιλίας και σπλαχνικών οργάνων. Ο ιατρός έχει πολυετή εμπειρία στην αντιμετώπιση δυσκοιλιότητας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και μακρά χειρουργική δραστηριότητα σε μεγάλα Νοσοκομεία της Γερμανίας και της Ελλάδας.